5 sierpnia urodził się Rensis Likert (1903-1981) amerykański psycholog, pedagog i socjolog, wieloletni dyrektor Institute for Social Research University of Michigan (1949-1970). Właściciel najbardziej tajemniczego nazwiska w dziejach nauk społecznych (wyjaśnienie w dalszej części tekstu).
W roku 1932 wynalazł skalę do pomiaru postaw społecznych i opisał ją w artykule „A Technique for the Measurement of Attitudes” („Archive of Psychology”, no 140, New York, 1932). Skala tak się spodobała badaczom, że stała się po dziś dzień bodaj najczęściej wykorzystywaną skalą pomiarową w badaniach marketingowych i społecznych i prawdopodobnie będzie po wsze czasy.
Jeżeli robisz Czytelniku w tej chwili wielkie oczy, przypomnij sobie kiedy ostatnio odpowiadałeś(aś) w jakimś badaniu ankietowym na pytanie typu:
Czy zgadzasz się z następującym stwierdzeniem (tutaj wymieniona jest jakaś opinia o dowolnym produkcie/usłudze/postaci/wydarzeniu)?
I oto 5 możliwych odpowiedzi do wyboru:
- Zdecydowanie się nie zgadzam.
- Raczej się nie zgadzam.
- Ani się zgadzam, ani się nie zgadzam.
- Raczej się zgadzam.
- Zdecydowanie się zgadzam.
Ponieważ nie ma raczej możliwości, abyś nie odpowiadał Czytelniku na takie pytania przynajmniej kilka razy w roku, warto żebyś wiedział, że to jest właśnie ona! Skala Likerta!
Nie ma również skali, która budziłaby przez całe lata tak namiętnych dyskusji metodologów, spierających się na temat jej zalet i wad. Konstrukcja skali opisana przez Likerta w artykule z 1932 roku jest zresztą znacznie bardziej złożona niż wynikałoby to z przykładu podanego powyżej. Różne źródła podają zresztą zupełnie sprzeczne informacje co do treści omawianego artykułu i tego jak wyglądała pierwotna skala Likerta. Na szczęście artykuł można spokojnie wyszukać w internecie i samemu się przekonać co w nim jest napisane. A zresztą kto na miejscu badaczy rynku, marketingowców, specjalistów od reklamy i spin doktorów partii politycznych, od Kamczatki po przylądek Horn, dzisiaj by się tym przejmował?
Podobnie jak z kwestią wymowy nazwiska Likert, które przez wielu wymawiane jest jak Lajkert, zgodnie z angielską wymową, chociaz bardziej wtajemniczeni i obeznani z literaturą przedmiotu wiedzą, że nie żaden Lajkert, tylko po prostu Likert.
Dla niedowiarków podaję poniżej źródło, zresztą to i inne źródła można samemu znaleźć w internecie, m.in. anegdotę z lat 70. o tym jak pewien wykładowca na zajęciach ze swoimi studentami, na jednej z amerykańskich uczelni, udowadniał im właściwą wymowę nazwiska Likert, dzwoniąc w ich obecności do tegoż profesora Likerta.
* źródło: The SAGE Dictionary of Statistics & Methodology, W. Paul Vogt i R. Burke Johnson, SAGE Publictions Inc., 2015