Bandwagon effect

Bandwagon effect to zachowanie części wyborców polegające na preferowaniu i przenoszeniu głosów na kandydata lub partię, dla których wzrasta poparcie w sondażach i mają największe szanse na wygraną. Motywem takiego zachowania jest zwykle chęć przyłączenia się do obozu zwycięskiego kandydata. Efekt ten może również dotyczyć osób, które obawiają się „zmarnowania głosu” z powodu udzielenia poparcia kandydatowi lub partii faktycznie przez nich preferowanych, ale nie mających szans na wygraną lub przekroczenie progu wyborczego.

Omawiane zjawisko zostało po raz pierwszy zaobserwowane już w XIX wieku, w Stanach Zjednoczonych, przy okazji rozmaitych wyborów na urzędy prezydenckie, gubernatorskie itp. Bandwagon effect został szerzej opisany w publikacji z 1944 roku, autorstwa socjologów Paula F. Lazarsfelda, Bernarda Berelsona i Hazela Gaudeta The People’s Choice: How the Voter Makes Up His Mind in a Presidential Campaign. Autorzy publikacji analizowali wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych z 1940 roku. Kandydatem Partii Demokratycznej był wtedy aktualny prezydent Franklin D. Roosevelt, sprawujący swój urząd drugi raz z rzędu. Rywalem Roosevelta był kandydat Partii Republikańskiej Wendel Lewis Willkie. Wybory, zgodnie z oczekiwaniami społecznymi i prognozami ośrodków badań opinii publicznej, wygrał Franklin D. Roosevelt, który w ten sposób został wybrany na trzecią kadencję z rzędu.

Był to precedens w dziejach Stanów Zjednoczonych; Roosvelt wygrał również – po raz czwarty – wybory prezydenckie w 1944. Był jedynym prezydentem Stanów Zjednoczonych, który sprawował swój urząd przez więcej niż dwie kadencje. W roku 1947 w Kongresie zgłoszona została XXII poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych (ratyfikowana w 1951), która oficjalnie ograniczyła możliwość sprawowania urzędu prezydenckiego przez tę samą osobę do dwóch kadencji.