Etnometodologia (ang. ethnomethodology)

Etnometodologia to kierunek w socjologii, rozwinięty w latach 60. XX wieku przez amerykańskiego socjologa Harolda Garfinkla (Studies in ethnomethodology, 1967). Przedmiotem zainteresowania etnometodologii były sposoby komunikacji językowej między ludźmi, z pomocą których określają szeroko rozumiany porządek świata społecznego. Do najbardziej znanych doświadczeń etnometodologów należały analizy rozmów prowadzonych przez ludzi w codziennych, życiowych sytuacjach. Częścią tych doświadczeń były osławione eksperymenty, w trakcie których badacze rozmawiając z ludźmi o banalnych codziennych sprawach, celowo wprowadzali swoich rozmówców w konsternację, dopytując się ich nieustannie, co mieli ma myśli, używając rozmaitych potocznych zwrotów i wyrażeń.

Etnometodolodzy chcieli zwrócić uwagę na fakt, że wyrażenia, za pomocą których komunikujemy się między sobą, chociaż są oczywiste dla każdego i samo-przez-się-zrozumiałe, pomagają nam w znacznie większym stopniu „ustawiać” świat, niż nam się wydaje. Etnometodologia nie usiłowała tłumaczyć ładu społecznego i porządku świata, w którym żyjemy. Była typowym przykładem mikroteorii, koncentrując się na wybranym aspekcie życia społecznego, jakim jest język i sposoby (tzw. etnometody), za pomocą ludzie porządkują wspólne widzenie świata. Etnometodologia nawiązywała w swoich podstawach teoretycznych do fenomenologii i stała w skrajnej opozycji do ówczesnego nurtu socjologii tradycyjnej.

Wnioski i spostrzeżenia etnometodologów często uważano za banalne i nie wnoszące nic nowego do socjologii; w niektórych środowiskach socjologów etnometodologia była nawet przedmiotem zwykłych drwin. Kierunek ten ostatecznie nie zyskał większego grona zwolenników, ale niektóre z refleksji i metod badawczych etnometodologów zyskały z czasem pewne zainteresowanie. Dotyczy to m.in. analizy konwersacyjnej, metody spopularyzowanej przez Harveya Sacksa (ur. 1935 – zm. 1975), amerykańskiego socjologa i najwybitniejszego, obok Harolda Garfinkla, przedstawiciela etnometodologii.