Prestiż zawodów (ang. occupational prestige)

Prestiż zawodów to ocena i sposób postrzegania przez ludzi wybranych profesji, a w szczególności ich użyteczności i zaufania, jakim cieszą się w społeczeństwie. W niektórych krajach przeprowadzane są badania prestiżu zawodów, które umożliwiają sporządzanie tzw. rankingów lub hierarchii zawodów. Jedne z pierwszych znanych badań tego typu przeprowadzono w Stanach Zjednoczonych, w drugiej połowie lat 40. XX wieku (patrz: Cecil C. North i Paul K. Hatt, Jobs and Occupations. A Popular Evaluation, Opinion News, 1947).

Badania prestiżu zawodów polegają na tym, że respondenci otrzymują liczbę kilkunastu lub kilkudziesięciu zawodów, a następnie oceniają je po kolei, biorąc pod uwagę swoje osobiste uznanie, szacunek i poważanie dla każdego z nich. Lista ocenianych zawodów jest oczywiście ograniczona, ponieważ nie sposób byłoby oceniać wszystkie możliwe profesje; wybierane są zwykle takie zawody, które ukazują w przybliżony sposób strukturę i przekrój społeczeństwa, czyli innymi słowy jego stratyfikację.

W Polsce badania prestiżu zawodów prowadzi m.in. CBOS. Wg ostatnich badań zrealizowanych w 2013, największym prestiżem w społeczeństwie polskim cieszy się zawód strażaka oraz profesora uniwersyteckiego. Strażak cieszył się dużym poważaniem 87% respondentów, a profesor 82 proc. Wysoki prestiż społeczny zawodu strażaka i profesora utrzymuje się w społeczeństwie polskim tradycyjnie od wielu lat; zawody te były najwyżej oceniane również w poprzedniej edycji badań CBOS z 2008 roku. Wysokiej oceny zawodu strażaka tłumaczyć raczej nie trzeba.

Do profesji najmniej poważanych należą dla odmiany zawód posła na Sejm (jedynie 32% wskazań na „duże poważanie”) oraz działacza partii politycznej (odpowiednio 20% wskazań). Tak, mnie też to nie dziwi…