Skala Q-sort (ang. Q-Sort scale)

Skala Q-sort to technika pomiaru postaw i osobowości opracowana przez amerykańskiego psychologa Williama Stephensona (ur. 1902 – zm. 1989).

Przed rozpoczęciem pomiaru techniką Q-sort przygotowuje się zbiór różnych stwierdzeń określających cechy osobowości. Może on zawierać nawet kilkadziesiąt stwierdzeń i więcej. Zadaniem osoby badanej jest ich uporządkowanie, zaczynając od tych, które charakteryzują jego osobowość w najmniejszym stopniu. Stwierdzenia muszą być tak uporządkowane, żeby układały się w pewne kontinuum (rozkład normalny itp.).

Pomiar dokonany za pomocą techniki Q-sort może przebiegać w następujący sposób. Najpierw przygotowany zostaje zbiór 100 stwierdzeń opisujących osobowość, przy czym istotne jest, żeby były one jak najbardziej różnorodne. Stwierdzenia pokazywane są osobie badanej; dla ułatwienia każde z nich umieszczone jest na osobnej karcie. Osoba badana musi podzielić wszystkie stwierdzenia na kilka kategorii, w taki sposób, żeby przypominały rozkład normalny. 100 stwierdzeń można podzielić na 7 przykładowych kategorii:

  1. pierwsza kategoria: 5 stwierdzeń, które osoba badana uznała za w najmniejszym stopniu cechujące jej osobowość
  2. druga kategoria: 12 stwierdzeń cechujące osobowość w stopniu raczej małym
  3. trzecia kategoria: 18 stwierdzeń cechujące osobowość w stopniu małym
  4. czwarta kategoria: 30 stwierdzeń cechujące osobowość w stopniu średnim
  5. piąta kategoria: 18 stwierdzeń cechujące osobowość w stopniu raczej dużym
  6. szósta kategoria: 12 stwierdzeń cechujące osobowość w stopniu dużym
  7. siódma kategoria: 5 stwierdzeń w największym stopniu cechujące osobowość badanej osoby.

Kategorie pierwsza i siódma będą odpowiadać końcom rozkładu normalnego, kategoria czwarta będzie jego środkiem.