Efekt Bradleya (ang. Bradley effect)

Efekt Bradleya to termin wykorzystywany przez socjologów amerykańskich na określenie przypadków zafałszowania wyników sondaży wyborczych, w których respondenci deklarują swoje poparcie dla czarnoskórych i białych kandydatów rywalizujących ze sobą w kampaniach wyborczych.

Efekt Bradleya polega na tym, że niektórzy (nie-czarnoskórzy) respondenci biorący udział w sondażach, deklarują w trakcie wywiadu z ankieterem swojej poparcie dla czarnoskórych kandydatów, ponieważ nie chcą być posądzeni o uprzedzenia rasowe, postępują zgodnie z zasadą politycznej poprawności, chcą się przypodobać ankieterowi (zwłaszcza czarnoskóremu) itp. W rzeczywistości jednak zamierzają oni oddać głos na białych kandydatów, co prowadzi do rozbieżności pomiędzy wynikami sondaży wyborczych, a wynikami wyborów.

Nazwa omawianego zjawiska pochodzi od nazwiska Toma Bradleya, wieloletniego czarnoskórego burmistrza Los Angeles (od roku 1973 do 1993), który w roku 1982 kandydował z ramienia Partii Demokratycznej na stanowiska gubernatora Kalifornii. W trakcie kampanii Tom Bradley rywalizował o fotel gubernatora z Georgem Deukmejianem, białym kandydatem Partii Republikańskiej. Chociaż sondaże wskazywały jednoznacznie na wygraną Toma Bradleya, to w rzeczywistości przegrał on wybory. Najprawdopodobniej część białych respondentów biorących udział w sondażach wyborczych, w obawie przed posądzeniem o rasizm, świadomie wprowadzała w błąd ankieterów, co doprowadziło w rezultacie do błędnych prognoz wyborczych.