Funkcjonalizm to orientacja teoretyczna, metodologiczna i badawcza rozpowszechniona w antropologii społecznej oraz socjologii w pierwszej połowie XX wieku. W antropologii społecznej głównymi teoretykami funkcjonalizmu byli Bronisław Malinowski (Naukowa teoria kultury, wyd. 1944) oraz Alfred R. Radcliffe Brown (A Natural Science of Society, wyd. 1948). W socjologii funkcjonalizm był rozwijany głównie przez socjologów amerykańskich: Talcotta Parsonsa i Roberta K. Mertona (Teoria socjologiczna i struktura społeczna, 1949).

Głównym założeniem funkcjonalizmu było uznanie, że zasadniczą rolą instytucji społecznych i jednostek wchodzących w skład danej społeczności jest jej utrzymanie w stanie permanentnej równowagi (equilibrium), gwarantującej wzajemne przetrwanie. Przedmiotem zainteresowania funkcjonalistów były szczegółowe powiązania pomiędzy instytucjami tworzącymi daną społeczność oraz role i zadania społeczne, których wypełnienie pozwala utrzymać ład społeczny. Społeczeństwo można postrzegać w kontekście licznych wzajemnych zależności zachodzących pomiędzy instytucjami i jednostkami wchodzącymi w jego skład. Rozpoznanie i opis tych zależności stały się zasadniczym przedmiotem badań empirycznych podejmowanych przez funkcjonalistów.