Badania seksualności (ang. human sexuality research; sex surveys)

Badania seksualności prowadzone są w celu zachowań seksualnych człowieka w ich biologicznym, psychologicznym, kulturowym, etycznym, moralnym, religijnym, prawnym, antropologicznym oraz społecznym kontekście. Z uwagi na swoją interdyscyplinarność zakres badań seksualności jest zatem tak szeroki, że badania te trudno jednoznacznie zdefiniować i sklasyfikować. Historia badań seksualności sięga ledwie początków XX wieku.

Dzisiaj może wydać się zaskakujące dlaczego ludzie tak późno zdecydowali się na naukowe badania własnej seksualności, ale jest to już zupełnie osobny problem. W każdym bądź razie na przełomie XIX i XX wieku zaczynają powstawać pierwsze prace poświęcone ludzkiej seksualności. Oczywiście wypada w tym miejscu wymienić nazwisko Zygmunta Freuda (ur. 1856 – zm. 1939) oraz tytuł jego pracy Trzy rozprawy  teorii seksualności (1905, wyd. polskie 1924), w której przedstawił on swoją teorię życia seksualnego człowieka.

W 1907 niemiecki niemiecki lekarz i dermatolog Iwan Bloch (ur. 1872 – zm. 1922) wprowadza do nauki termin „seksuologia” (niem. Sexualwissenschaft). Do znanych badaczy ludzkiej seksualności końca XIX wieku oraz pierwszych trzech dekad XX wieku należą m.in.: Richard von Krafft-Ebing (ur. 1840 – zm. 1902) niemiecki psychiatra, autor Psychopathia Sexualis (1896), w której sklasyfikował znane współczesnej nauce zaburzenia seksualne – Magnus Hirschfeld (ur. 1883 – zm. 1951) niemiecki psychiatra, założyciel Instytutu Wiedzy Seksualnej w Berlinie (1918), zwolennik równouprawnienia homoseksualizmu – Havelock Ellis (ur. 1859 – zm. 1939), angielski lekarz, twórca ośmiotomowej pracy Studies in the Psychologu of the Sex (1896 – 1928) – Albert Moll (ur. 1862 – zm. 1939), austriacki lekarz, autor wydanego w 1991 roku Podręcznika nauk seksualnych (Handbuch der Sexualwissenschaften) – Theodor van de Velde (ur. 1873 – zm. 1937) holenderski seksuolog, autor klasycznego podręcznika seksuologii Małżeństwo doskonałe (1927, wyd. polskie 1936). Wszyscy wymienieni badacze zajmowali się ludzką seksualnością w jej psychobiologicznym znaczeniu.

Stosunkowo najpóźniej podjęto badania nad seksualnością w szerszym kontekście społecznym. Nie zajmowano się (lub zajmowano się w bardzo ograniczonym zakresie) badaniem częstości występowania określonych zachowań seksualnych w społeczeństwie, ich związku z wykształceniem, wiekiem, miejscem zamieszkania czy statusem społecznym członków społeczeństwa. Warto zauważyć, że jednymi z pierwszych badaczy, którzy zajęli się „socjologią” seksualności byli antropolodzy. Badania seksualności „dzikich” były łatwiejsze do zaakceptowania, niż badania seksualności „nowoczesnych” społeczeństw Zachodu. Można wspomnieć w tym miejscu Bronisława Malinowskiego i jego monografię Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji (1926, wyd. pol. 1938), czy też Margaret Mead i jej Dojrzewanie na Samoa (Coming of Age in Samoa, 1928, wyd. polskie 1986).

Za pioniera badań zachowań seksualnych ludzi w ich szerokim społecznym kontekście uważa się amerykańskiego entomologa i zoologa Alfreda Charlesa Kinseya (ur. 1894 – zm. 1956). W latach 1938 – 1948 przeprowadził on wraz ze swoimi współpracownikami ponad 18 tysięcy wywiadów z mieszkańcami Stanów Zjednoczonych, dotyczących ich życia seksualnego. Wyniki swoich badań Kinsey opublikował w raportach Sexual Behavior in the Human Male (1948) oraz Sexual Behavior in the Human Female (1953). Ich publikacja wywołała natychmiastowy skandal obyczajowy. Kinsey był krytykowany zarówno przez środowiska zarzucające mu deprawację społeczeństwa, jak również przez naukowców wskazujących (często zresztą słusznie) na błędy metodologiczne popełniane przez Kinseya w trakcie realizacji badań.

W roku 1949 roku podobne badania na próbie nieco ponad 2 tysięcy osób przeprowadzili w Wielkiej Brytanii badacze skupieni wokół legendarnej organizacji Mass Observation. Projekt nosił nazwę Little Kinsey, co jednoznacznie wskazywało na źródła inspiracji jego realizatorów. Fragmenty raportu z badań opublikowane zostały w Sunday Pictorial (niedzielnym wydaniu dziennika The Mirror) i okazały się na tyle szokujące dla opinii publicznej, że w rezultacie raport nie został w pełni ujawniony. Rewolucja obyczajowa lat 60. spowodowała, że badania seksualności stały się coraz bardziej powszechne i z czasem przestały budzić sensację. Socjologowie przyznają jednak, że są to jedne z najtrudniejszych do realizacji rodzajów badań społecznych. Podstawowe problemy to opór respondentów przed uczestnictwem w tego typu badaniach oraz trudności związane z weryfikacją ich wyników.